Ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός καταγγέλλεται από περιβαλλοντικές οργανώσεις ότι χτίζει δύο κατοικίες μέσα στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας Πίνδου, με τις πλάτες του δήμου, της περιφέρειας, την ανοχή και τις «διευκολύνσεις» του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Το lifo.gr με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ παρουσιάζει τις διαστάσεις ενός θέματος που απασχολεί το Ζαγόρι της… Unesco εδώ και αρκετούς μήνες, εμπλέκοντας υπηρεσίες της Περιφέρειας Ηπείρου, της Πολεοδομίας και του Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Πριν από τέσσερα χρόνια ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός αγόρασε κάποιες εκτάσεις στο νότιο άκρο του Μεγάλου Παπίγκου του Δήμου Ζαγορίου. Εκεί κατασκευάζει σήμερα δύο κατοικίες στη μία εκ των οποίων κατέχει ποσοστό ιδιοκτησίας 1% και ο αδελφός του Φίλιππος Λαιμός. Για τις κατοικίες αυτές υπάρχουν αντιδράσεις και καταγγελίες ότι «χτίζονται σε έναν από τους τρεις πυρήνες του εθνικού πάρκου της Βόρειας Πίνδου, στο τμήμα του Βίκου». Εκεί δηλαδή που ισχύει το πιο αυστηρό καθεστώς προστασίας και απαγορεύονται οποιεσδήποτε παρεμβάσεις εκτός από εκείνες που σχετίζονται με την προστασία των οικοσυστημάτων. Επιτρέπεται μόνο ελεγχόμενη αγροτική διαχείριση και ημερήσιες επισκέψεις πεζή.

Η υπόθεση έχει φτάσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας μετά από προσφυγή των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ», «Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης» και «ΡΟΗ» και θα συζητηθεί στις 22 Μαρτίου.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος επιδεικνύει ανοχή στο ζήτημα το οποίο γνωρίζει από την πρώτη στιγμή και ουδέποτε έκανε οποιοδήποτε έλεγχο των υπηρεσιών για να διαπιστωθεί η ακρίβεια ή μη των καταγγελιών. Αντιθέτως, πέρασε νομοθετική ρύθμιση η οποία ακόμη κι αν δεν ήταν φωτογραφική υπέρ του ιδιοκτήτη, οπωσδήποτε διευκόλυνε την επιλογή του για την κατασκευή υπόσκαφης κατοικίας που προβλέπει η οικοδομική άδεια για τη μια από τις δύο που χτίζονται.

Εντός ή εκτός
«Εντός ή εκτός;» είναι το βασικό ερώτημα στην υπόθεση της αδειοδότησης και εν συνεχεία της κατασκευής των δύο κατοικιών του εφοπλιστή Αντώνη Λαιμού. Για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις «οι δύο κατοικίες κτίζονται εκτός ορίων του παραδοσιακού οικισμού και εντός του πυρήνα του εθνικού πάρκου όπου απαγορεύεται η δόμηση». Για την αυτοδιοίκηση και τις υπηρεσίες που εξέδωσαν τις οικοδομικές άδειες «οι κατοικίες χτίζονται εντός οικισμού».

Για να γίνει πιο κατανοητό, η «μάχη» των ορίων παίζεται ως εξής: Ακριβώς εκεί που τελειώνει το νότιο όριο του οικισμού στο Μεγάλο Πάπιγκο, ξεκινάει ο πυρήνας του εθνικού πάρκου. Υπάρχει δηλαδή κοινό όριο με την προστατευόμενη περιοχή.

«Στην πραγματικότητα οι εκτάσεις του εφοπλιστή βρίσκονται σχεδόν αμέσως μετά», λέει στη LiFO o διευθυντής της «Καλλιστώ», Σπύρος Ψαρούδας. «Δεν είναι καν σε επαφή με το όριο του οικισμού, καθώς ενδιαμέσως υπάρχει ένα άλλο εκκλησιαστικό ακίνητο. Εχουν ξεχειλώσει δηλαδή τα όρια του οικισμού, προκειμένου να εξυπηρετήσουν οικοδομική δραστηριότητα μέσα στον πυρήνα του εθνικού πάρκου. Γι’ αυτό και προσφεύγουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, για να καταπέσουν οι οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν στηριζόμενες σε όρια που τροποποιήθηκαν εκ των υστέρων και παρανόμως», υποστηρίζει.

Για το επίμαχο θέμα η LiFO ζήτησε την άποψη του εφοπλιστή Αντώνη Λαιμού υποβάλλοντας τα σχετικά ερωτήματα. Η απάντηση που λάβαμε από τη συνεργάτιδά του είναι η εξής: «Επειδή είναι πολύ κοντά η εκδίκαση της υπόθεσης ο κ. Λαιμός δεν θέλει να κάνει κάποιο σχόλιο τώρα, από σεβασμό στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και φυσικά θα το σκεφτόταν για κάποιο σχόλιο ή συνέντευξη σε δεύτερη φάση μετά την εκδίκαση της υπόθεσης».

Πριν ξετυλίξουμε το κουβάρι της υπόθεσης για το πώς και αν «ξεχείλωσαν τα όρια για να μπουν μέσα στον οικισμό οι δύο κατοικίες», όπως καταγγέλλεται, έχει σημασία να καταγραφούν τρία σημεία που κάνουν αυτή την υπόθεση ξεχωριστή και ιδιαίτερη.

Σημείο πρώτο: Παρά τις αλλεπάλληλες έγγραφες καταγγελίες και αναφορές της περιβαλλοντικής οργάνωσης για να υπάρξει έλεγχος νομιμότητας στις πράξεις της διοίκησης που προχώρησαν τη διαδικασία των αδειοδοτήσεων για τις κατοικίες Λαιμού, αυτές δεν διερευνήθηκαν. Αντίθετα, Δήμος και Περιφέρεια στήριξαν και στηρίζουν φανερά τους ιδιοκτήτες.

Σε διαπιστωμένες επίσης παραβάσεις, όπως θα δούμε παρακάτω, η αστυνομία και το δασαρχείο, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος, επέδειξαν αργά αντανακλαστικά στην εκτέλεση των καθηκόντων τους ακόμη και στις περιπτώσεις που υπήρξε κατεπείγουσα εισαγγελική παραγγελία, μετά από τις αναφορές που έκαναν στις εισαγγελικές αρχές οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Αλλά και το υπουργείο Περιβάλλοντος επιδεικνύει ανοχή στο ζήτημα το οποίο γνωρίζει από την πρώτη στιγμή και ουδέποτε έκανε οποιοδήποτε έλεγχο των υπηρεσιών για να διαπιστωθεί η ακρίβεια ή μη των καταγγελιών. Αντιθέτως, πέρασε νομοθετική ρύθμιση η οποία ακόμη κι αν δεν ήταν φωτογραφική υπέρ του ιδιοκτήτη, οπωσδήποτε διευκόλυνε την επιλογή του για την κατασκευή υπόσκαφης κατοικίας που προβλέπει η οικοδομική άδεια για τη μια από τις δύο που χτίζονται.

Λίγο πριν ξεκινήσει η διαδικασία των οικοδομικών εγκρίσεων υπογράφεται υπουργική απόφαση από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά, με την οποία επιτρέπεται η κατασκευή υπόσκαφων κτισμάτων σε παραδοσιακούς οικισμούς. Και στην περίπτωση που δεν εντοπίζονται στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική υπόσκαφες κατασκευές, μπορούν να χτιστούν, εφόσον υπάρχει έγκριση από το Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο – ένα κρατικό όργανο το οποίο γνωμοδοτεί για τις αρχιτεκτονικές μελέτες κτιρίων που γίνονται σε παραδοσιακούς τόπους.

Αίφνης όμως, σήμερα το πρωί, το υπουργείο Περιβάλλοντος ανοίγει και νέο «νομοθετικό παράθυρο» το οποίο, όσοι γνωρίζουν, καταλαβαίνουν ότι «μπήκε για να λύσει συγκεκριμένες περιπτώσεις». Το τριήμερο των Αποκριών το ΥΠΕΝ βάζει στη διαβούλευση για 4 ημέρες ένα νομοσχέδιο 142 (!) άρθρων για θέματα περιβάλλοντος και πολεοδομίας. Στο άρθρο 136 δίνεται το δικαίωμα για διορθώσεις σφαλμάτων και λαθών στα όρια των οικισμών με υπουργικές αποφάσεις, αντί για προεδρικό διάταγμα, το οποίο θα χρειαστεί να περάσει από τον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας: «Μπορεί να λύσει με μία υπουργική υπογραφή το ζήτημα στα επίμαχα ακίνητα» μας λένε πολεοδόμοι που γνωρίζουν τη νομοθεσία.

Σημείο δεύτερο: Το Πάπιγκο δεν είναι ένας τυχαίος οικισμός. Βρίσκεται στο Εθνικό πάρκο της Βόρειας Πίνδου. Γι’ αυτό χαρακτηρίστηκαν με Κοινή Υπουργική Απόφαση το 2005 ο ορεινοί όγκοι της Βόρειας Πίνδου και καθορίστηκαν ζώνες προστασίας, που έχουν συγκεκριμένες διαβαθμίσεις για το τι επιτρέπεται και τι όχι να γίνει σ΄αυτές με συγκεκριμένες χρήσεις γης, όρους και περιορισμούς δόμησης.

Η περιοχή έξω από τα όρια του οικισμού είναι απολύτως προστατευόμενη ως εθνικό πάρκο και ανήκει στη ζώνη Α, στην οποία ισχύει το πιο αυστηρό καθεστώς προστασίας και η δόμηση είναι απόλυτα απαγορευμένη.

Η ζώνη Α είναι η περιοχή με τους προϋπάρχοντες εθνικούς Δρυμούς Βίκου-Αώου και Βάλια Κάλντα, που αποτελούν σήμερα τους τρεις πυρήνες (Βίκος, Αώος, Βάλια Κάλντα) του εθνικού πάρκου Βόρειας Πίνδου. Η περιοχή είναι ενταγμένη επίσης στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.

Το Πάπιγκο προστατεύεται από το 1978 με ειδικό προεδρικό διάταγμα ως παραδοσιακός οικισμός. Στόχευση του διατάγματος ήταν να γίνει σεβαστή σε απόλυτο βαθμό η αρχιτεκτονική και πολεοδομική οντότητα του οικισμού, δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου. Προστατεύεται επίσης ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους από το υπουργείο Πολιτισμού.

«Για όλους τους παραπάνω λόγους αλλα και εξαιτίας της θεσμοθετημένης οριοθέτησής του, εδώ και 30 χρόνια διατήρησε αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά και δεν ξεχείλωσε όπως συνέβη με άλλους οικισμούς στην Ελλάδα» λένε στη LiFO αρχιτέκτονες που γνωρίζουν την περιοχή. Επίσης, πριν από έναν χρόνο κατατέθηκε στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO η πρώτη ελληνική υποψηφιότητα πολιτιστικού τοπίου, γιατί η Ελλάδα μέχρι τώρα έχει εγγραφές μόνο στους καταλόγους των μνημείων. Το «τοπίο» που θα διεκδικήσει για πρώτη φορά αυτόν τον τίτλο για τη χώρα είναι το Ζαγόρι, στο οποίο βρίσκεται και ο οικισμός του μεγάλου Παπίγκου.

Σημείο τρίτο: Πίσω από τη δημόσια διαμάχη που έχει ξεσπάσει για τα όρια του οικισμού υπάρχουν αρκετοί κάτοικοι και άλλοι που κατάγονται από το Πάπιγκο αλλα ζουν στην Αθήνα, οι οποίοι διαφωνούν με τη συγκεκριμένη οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή. «Αν αυτό συμβαίνει στο Πάπιγκο, σε έναν από τους πιο εμβληματικούς τόπους της χώρας, με τέτοιο καθεστώς προστασίας, φανταστείτε τι μπορεί να συμβεί αλλού. Και τι κακό προηγούμενο δημιουργεί και για άλλους παραδοσιακούς οικισμούς» μας είπαν.

«Το Πάπιγκο και το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως προσωπική υπόθεση εξυπηρετήσεων του κάθε τοπικού παράγοντα, περιφερειάρχη, δημάρχου ή του εκάστοτε υπουργού. Δεν μπορεί να καταλύεται κάθε νόμος και κάθε διάταξη. Ποια εμπιστοσύνη να έχει μετά ο πολίτης στο κράτος; Πού είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί. Πού είναι οι νόμοι και η δικαιοσύνη;» ρωτάνε διαμαρτυρόμενοι.

Η αγορά, τα «όρια» και τα «λάθη»

Οι εκτάσεις περίπου 7.000 τ.μ. στην περιοχή του Μεγάλου Πάπιγκου αγοράστηκαν από τον Αντώνη Λαιμό το 2019 και το 2020. Λίγους μήνες μετά, στις 3 Φεβρουαρίου του 2021, 16 πολίτες ζητούν την αλλαγή των ορίων του οικισμού από το δήμο Ζαγορίου που ισχύουν εδώ και 30 χρόνια. Υποστηρίζουν ότι υπάρχει «ελλιπής οριοθέτηση» και πολλά κτίρια έχουν μείνει εκτός του οικισμού. Οι 16 πολίτες ζητούν διόρθωση των «λαθών».

Ο Δήμος δέχεται τις αιτιάσεις των πολιτών και καταλήγει στις ίδιες διαπιστώσεις. Κρίνει μάλιστα αναγκαία τη διόρθωση των ορίων γιατί υποστηρίζει ότι τα σημερινά όρια δημιουργούν οικονομικό, κοινωνικό και πολεοδομικό πρόβλημα, καθώς αρκετοί κάτοικοι δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα οικόπεδά τους επειδή βρίσκονται, εξαιτίας αυτών των λαθών, σε αδόμητους χώρους.

Υποστηρίζει επίσης ότι λόγω της μεγάλης ανάπτυξης της περιοχής υπάρχει τάση επιστροφής των ξενιτεμένων κατοίκων. Το δημοτικό συμβούλιο πήρε κατά πλειοψηφία την απόφαση να προχωρήσει στη «διόρθωση των λαθών» με νέα μελέτη για την επαναοριοθέτηση του Παπίγκου. Μηχανικοί που γνωρίζουν την υπόθεση λένε στην LiFO ότι «δεν υπάρχει καμία ανάγκη επέκτασης των ορίων του οικισμού. Διότι περί αυτού πρόκειται και όχι για διόρθωση λαθών».

«Όταν πραγματοποιήθηκε η οριοθέτηση του Παπίγκου προ 30 ετών, δεν συμπεριλήφθηκε μόνο το συνεκτικό τμήμα του οικισμού, αλλά και αρκετή έκταση ολόγυρα, με δομημένες και αδόμητες εκτάσεις». Όσο για την επιστροφή των ξενιτεμένων, «από το 2000 και μετά αρχίζει μια σταδιακή αύξηση, ωστόσο αυτή είναι πολύ μικρή και δεν έχει φτάσει ακόμη τους αριθμούς του 19ου αιώνα. Τότε είχαμε 586 κατοίκους και το 2021 είχαμε 336».

Βεβαίως, με τη σημερινή ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος, τα πράγματα προς το συμφέρον του ιδιοκτήτη επισπεύδονται, καθώς όπως φαίνεται από τα παραπάνω, έχει ήδη γίνει η προεργασία’’.

Ο γάμος και ο δρόμος
Έναν μήνα μετά, τον Μάιο του 2021 «διαπλατύνθηκε και χαλικοστρώθηκε από την περιφέρεια Ηπείρου ένας υποτιθέμενος δρόμος», όπως μας λέει ο κ. Ψαρούδας. Ο διευθυντής της «Καλλιστώ» μιλάει για «υποτιθέμενο δρόμο» γιατί πρόκειται στην ουσία για αγροτικό δρόμο ο οποίος βρίσκεται μέσα στον πυρήνα Βίκου, όπου τέτοιου είδους επεμβάσεις δεν είναι συμβατές βάσει του πλαισίου προστασίας της περιοχής.

Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε χωρίς να υπάρξει νωρίτερα, όπως εξηγεί, καμία ενημέρωση ή επικοινωνία με τον φορέα διαχείρισης του εθνικού πάρκου της Βόρειας Πίνδου. Στις έγγραφες διαμαρτυρίες από πλευράς οργανώσεων ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης απάντησε τότε ότι «δεν έχει εκτελεστεί έργο διάνοιξης, όπως επιμένετε να υποστηρίζετε, αλλά παρέμβαση προς το συμφέρον και την ασφάλεια των κατοίκων του οικισμού Παπίγκου».

Ο αγροτικός δρόμος μέσα στον πυρήνα Βίκου βρίσκεται σε επαφή με την ιδιοκτησία Λαιμού. Έναν μήνα μετά τις εργασίες του δρόμου τον Ιούνιο του 2021 πραγματοποιήθηκε ο γάμος του εφοπλιστή Αντώνη Λαιμού και της Μαρίκας Αράπογλου. Από τον δρόμο αυτό πέρασαν όλοι οι καλεσμένοι για να πάνε στο κτήμα του.

Οι οικοδομικές άδειες και οι δασικοί χάρτες
Τρείς μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2021, εκδόθηκαν από την υπηρεσία δόμησης (Πολεοδομία) του Δήμου Ιωαννίνων οι οικοδομικές άδειες για την ανέγερση δύο κατοικιών στις εκτάσεις Λαιμού, οι οποίες βρίσκονται σε ένα πανοραμικό σημείο με ανεμπόδιστη θέα στη μοναδική χαράδρα του Βίκου.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι οι εκτάσεις που χτίζονται οι κατοικίες βρίσκονται εκτός του οικισμού και εντός της προστατευόμενης περιοχής, όπου απαγορεύεται η δόμηση. Με ποιο τρόπο όμως τεκμηριώνουν αυτή την καταγγελία; Αυτό μας το εξηγεί ο κ. Ψαρούδας: «Οι οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν «αγνοώντας το πραγματικό όριο του οικισμού» λέει. «Η υπηρεσία δόμησης εξέδωσε τις άδειες αποδεχόμενη το όριο του οικισμού που χρησιμοποίησε ο Δήμος Ζαγορίου για τους δασικούς χάρτες, το οποίο ταύτισε με το νόμιμο όριο».

Για να γίνει πιο κατανοητό, μας εξηγεί ότι οι δήμοι μέσω της πολεοδομίας οφείλουν να δώσουν στο εθνικό κτηματολόγιο τα ψηφιακά όριά τους για να καταρτιστούν οι δασικοί χάρτες. Επειδή ο δήμος Ζαγορίου έδωσε διευρυμένα όρια, προκειμένου οι εκτάσεις περιμετρικά των οικισμού να μη συμπεριληφθούν στους δασικούς χάρτες, δεν σημαίνει ότι αυτά τα όρια αποκτούν εγκυρότητα κατά την πολεοδομική νομοθεσία και παύουν να ισχύουν τα ήδη θεσμοθετημένα, όπως έγινε στην περίπτωση των δύο κατοικιών».

Ποια είναι τα θεσμοθετημένα όρια;
Ποια είναι όμως τα θεσμοθετημένα όρια του οικισμού και γιατί οι περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία αναφοράς «που αποκαλύπτουν ότι έγινε παράτυπο ξεχείλωμα»;

Τα όρια του Παπίγκου θεσμοθετήθηκαν με απόφαση Νομάρχη το 1990. Αναπόσπαστο κομμάτι της απόφασης αυτής είναι το σχεδιάγραμμα σε κλίμακα 1:5.000. Το σχεδιάγραμμα αυτό έχει συνταχθεί βάσει στοιχείων και χαρτών της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού και στη συνέχεια έγινε επί τόπου έλεγχος και αυτοψία των μηχανικών. Οι μηχανικοί που γνωρίζουν το θέμα μάς εξηγούν ότι «η οριοθέτηση αυτή, παρά το ότι δεν υπάρχουν συντεταγμένες, έχει απόλυτη σαφήνεια, λόγω της περιγραφικής απόδοσης των ορίων στον χάρτη. Δηλαδή, κάθε σημείο του ορίου αντιστοιχεί σε ένα τοπόσημο: μία κατοικία ή ένα δημόσιο κτίριο ή άλλη κοινόχρηστη υποδομή. Το νότιο όριο του οικισμού, στο άκρο του οποίου βρίσκονται οι ιδιοκτησίες Λαιμού, είναι το νεκροταφείο: «Είναι συγκεκριμένο και δεν μεταφέρεται λίγο πιο πίσω ή πιο μπροστά» μας λένε.

Οι κατασκευαστικές εργασίες και το κυνήγι των υπηρεσιών
Τον Φεβρουάριο του 2022 φαίνεται να ξεκινούν οι κατασκευαστικές εργασίες των δύο κατοικιών, οι οποίες σήμερα βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Πρόκειται σύμφωνα με τις οικοδομικές άδειες για δύο διώροφες κατοικίες με εμβαδόν κάλυψης 406,48 τ.μ. και 339,27 τ.μ. που διαθέτουν υπόγεια, ενώ στην πρώτη κατασκευάζεται και υπόσκαφο κτίσμα.

Το ίδιο διάστημα, η περιβαλλοντική οργάνωση δέχεται τις πρώτες καταγγελίες από κατοίκους της περιοχής ότι από και προς τον αγροτικό δρόμο που διανοίχτηκε με πρωτοβουλία της περιφέρειας και είναι σε επαφή με το εργοτάξιο των κατοικιών, περνάνε αδιάκοπα μπετονιέρες και φορτηγά. «Βαρέα οχήματα περνούσαν πάνω από τη γηρασμένη γέφυρα το Παπίγκου στον Βοϊδομάτη. Κατασκευασμένη το 1923, είναι από τις παλαιότερες γέφυρες από οπλισμένο σκυρόδεμα στη χώρα μας με όριο διέλευσης μόλις 15 τόνους», μας λένε κάτοικοι της περιοχής.

Από τον Φεβρουάριο του 2022 και μετά η «Καλλιστώ» ξεκινάει ένα κυνήγι των υπευθύνων. Ένας από τους λόγους που η οργάνωση αντέδρασε τόσο δυναμικά είναι γιατί δραστηριοποιείται στην περιοχή μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE που αφορά τη συνύπαρξη της αρκούδας με τον άνθρωπο: «η οργάνωση έχει τη συμβατική υποχρέωση να ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να αναλάβει πρωτοβουλίες ενάντια σε κάθε έργο ή σχέδιο που μπορεί να υπονομεύσει τις προσπάθειες του προγράμματος LIFE ή να υποβαθμίσει το καθεστώς προστασίας της περιοχής» λέει ο διευθυντής της.

Υπέβαλε αναφορές  για τη χρησιμοποίηση του δρόμου και τη διέλευση των φορτηγών μέσα στην προστατευόμενη περιοχή στις εισαγγελικές αρχές ,το δασαρχείο Κόνιτσας, το αστυνομικό τμήμα Ζαγορίου, τη διεύθυνση διαχείρισης φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος, τον οργανισμό φυσικού περιβάλλοντος και κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) που έχει την ευθύνη μέσω της μονάδας διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου και τους επιθεωρητές περιβάλλοντος. Ζήτησε επίσης από την πολεοδομία Ιωαννίνων έλεγχο νομιμότητας των αδειών.

Από όλους τους παραπάνω, ο ΟΦΥΠΕΚΑ είναι ο πρώτος που ανταποκρίνεται άμεσα, όπως μας είπαν από την «Καλλιστώ», ο οποίος είπε ότι είναι παράνομη η χρήση του δρόμου και ζήτησε από τις αρμόδιες υπηρεσίες να φροντίσουν να σταματήσει η χρήση του. Βεβαίως, και ο συγκεκριμένος φορέας αντιδρά αφού έχει δεχθεί όχληση από την περιβαλλοντική οργάνωση για να κάνει τη δουλειά του, η οποία είναι ακριβώς η προστασία του εθνικού πάρκου.

Σε μία ήξεις αφήξεις έκθεση ελέγχου οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος, παρόλο που επικαλούνται τη νομοθεσία με βάση την οποία δεν επιτρέπεται η διέλευση οχημάτων στην περιοχή, παρά μόνο για τις εργασίες διαχείρισης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, διαπίστωσαν ότι η παράβαση ήταν πως δεν υπήρχε η απαιτούμενη άδεια για τη διέλευση για τον συγκεκριμένο δρόμο.

Ο δρόμος σταμάτησε να χρησιμοποιείται τον Αύγουστο του 2022 μετά από κατεπείγουσα εισαγγελική παραγγελία προς το αστυνομικό τμήμα Ζαγορίου κατόπιν σχετικής αναφοράς της οργάνωσης στις εισαγγελικές αρχές.

Εν τω μεταξύ «ο εργολάβος άνοιξε άλλο δρόμο για να συνεχίσει τις εργασίες του» αναφέρουν από την οργάνωση. Όσο για την πολεοδομία, «αρνήθηκε να προβεί στον έλεγχο νομιμότητας» καταγγέλλει η οργάνωση, «εμμένοντας στις απόψεις της για τη νομιμότητα των οικοδομικών αδειών», ενώ τρείς μήνες τώρα περιμένει από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Ηπείρου τις αρχιτεκτονικές μελέτες και τις εισηγήσεις που συνέτειναν στο να δώσει τη θετική του γνωμοδότηση για την έκδοση των οικοδομικών αδειών.

«Τιμή μας η παρουσία του κ. Λαιμού»
Για το θέμα η LiFO ζήτησε τη γνώμη και του περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέξανδρου Καχριμάνη, ο οποίος θεωρεί ότι οι καταγγελίες είναι ανυπόστατες: «Μια χαρά τα έχει κάνει ο άνθρωπος. Ο κ. Λαιμός έχει κάνει σωστά όλες τις διαδικασίες. Αυτό μου λένε οι υπηρεσίες μου. Είναι τιμή που έχει έρθει σε εμάς. Θα είμαστε υπέρ του».

Ο δήμαρχος Ζαγορίου Γιώργος Σουκούβελος υποστήριξε ότι «τίποτα το παράνομο δεν συμβαίνει εδώ. Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι οικίες που γίνονται εδώ είναι εντός του οικισμού». Για τα όρια των δασικών χαρτών και τις αιτιάσεις των οργανώσεων, ό,τι χρησιμοποιήθηκε για την έκδοση των αδειών, αναφέρει ότι «εμείς απλώς κάναμε ό,τι μας είπε το κτηματολόγιο». Τις οικοδομικές άδειες «τις έδωσε η Πολεοδομία Ιωαννίνων και εκεί θα πρέπει να απευθυνθείτε για να μάθετε».

Η LiFO απευθύνθηκε στην υπηρεσία δόμησης Ιωαννίνων αλλά δεν μπόρεσε να εντοπίσει τη διευθύντρια της Πολεοδομίας Σταματία Κουμπούρη, στην οποία εστάλη και email χωρίς να λάβει κάποια απάντηση.

Υπουργείο Περιβάλλοντος: «Όλα είναι σωστά»
Εντυπωσιακή είναι και η αδιαφορία του υπουργείου Περιβάλλοντος να εξετάσει αν έχουν βάση ή όχι οι καταγγελίες και να προχωρήσει σε κάποιο έλεγχο της διοίκησης, καθώς αφορούν μία τόσο ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή. Εξηγήσεις για το θέμα με ερώτησή του στη Βουλή έχει ζητήσει ο Κρίτων Αρσένης, βουλευτής του ΜέΡΑ25 λίγο πριν ξεκινήσουν οι κατασκευαστικές εργασίες των κατοικιών. Τότε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς είχε αναφέρει ότι όλα ήταν σωστά, γιατί αυτές τις απαντήσεις είχε λάβει από τις υπηρεσίες: «Οι απαντήσεις που έχουμε και από την υπηρεσία δόμησης και από τον δήμαρχο και την Περιφέρεια συνηγορούν στο ίδιο: ότι το οικόπεδο στο οποίο ανεγείρονται οι οικοδομές βρίσκεται εντός των ορίων του οικισμού».

Το θέμα του Πάπιγκου έφτασε και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Πέτρο Κόκκαλη, ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο οποίος ζήτησε από την Κομισιόν απαντήσεις. Η Κομισιόν υπενθύμισε ότι η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για πλημμελή προστασία των περιοχών NATURA το 2020, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν και ζώνες οικοτόπων στο πάρκο της Β. Πίνδου, και για αυτό παρακολουθεί στενά τη χώρα.

«Τα Απάτητα Βουνά»
Το 2021 το υπουργείο Περιβάλλοντος δημιούργησε έναν νέο θεσμό που τον ονόμασε «Απάτητα Βουνά» και τον πολυδιαφήμισε, τονίζοντας ότι «η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θεσμοθετεί κάτι τέτοιο». Έξι βουνά έχει βάλει το υπουργείο σ΄αυτό το καθεστώς προστασίας. Ανάμεσά τους είναι η Τύμφη, στις πλαγιές της οποίας βρίσκεται το Πάπιγκο: «Κανένας δεν πρόκειται να ανοίξει δρόμους σε αυτές τις περιοχές, δεν πρόκειται να διαταράξει τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματά τους, κανείς δεν θα μπορέσει να χτίσει ή κατασκευάσει την οποιαδήποτε τεχνητή πλατφόρμα», έλεγε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, ο οποίος πολλές φορές έχει αναφερθεί σε δημόσιες παρεμβάσεις του για τα «Απάτητα Βουνά».

Η LiFO ζήτησε ένα σχόλιο από τον κ. Αμυρά για το θέμα που έχει ανακύψει στην Τύμφη, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Λόγω της εκδίκασης της προσφυγής των περιβαλλοντικών οργανώσεων από το Συμβούλιο της Επικρατείας θα υπάρχουν νέες εξελίξεις μέσα στο Μάρτιο, χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι η υπόθεση θα κλείσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σύντομα.