Σε μια νέα επίδειξη εμπορικού «αντι-ευρωπαϊσμού», οι Ηνωμένες Πολιτείες βάζουν στο στόχαστρο τις γεωγραφικές ενδείξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στρέφοντας τα βέλη τους σε δύο από τα πιο εμβληματικά προϊόντα της γηραιάς ηπείρου: τη φέτα από την Ελλάδα και την παρμεζάνα από την Ιταλία.
Η ετήσια έκθεση «Special 301 Report» του Αμερικανικού Γραφείου Εμπορικού Αντιπροσώπου (USTR) για το 2025 φέρνει ξανά στην επιφάνεια τις αμερικανικές ενστάσεις σχετικά με τις Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης (ΠΟΠ), θεωρώντας ότι οι σχετικοί κανόνες της ΕΕ λειτουργούν ως εμπόδιο στην πρόσβαση αμερικανικών αγροτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά.
Σύμφωνα με την έκθεση, η πρακτική των γεωγραφικών ενδείξεων –δηλαδή η νομική κατοχύρωση προϊόντων βάσει της περιοχής από την οποία προέρχονται και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που προσδίδει αυτή η γεωγραφία– περιορίζει αδικαιολόγητα τη χρήση κοινών εμπορικών ονομασιών από παραγωγούς εκτός Ευρώπης. Οι ΗΠΑ βλέπουν σε αυτόν τον μηχανισμό έναν στρεβλωτικό παράγοντα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Η φέτα και η παρμεζάνα, δύο εμβληματικά παραδείγματα τέτοιων προϊόντων, αναφέρονται ρητά στην έκθεση ως περιπτώσεις «κατάχρησης» γεωγραφικής προστασίας. Η αμερικανική πλευρά υποστηρίζει ότι αυτοί οι όροι έχουν καταστεί γενικές ονομασίες σε πολλές αγορές παγκοσμίως και δεν θα πρέπει να ανήκουν αποκλειστικά σε παραγωγούς συγκεκριμένων περιοχών της Ευρώπης.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ εκφράζουν έντονη ανησυχία ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές περιορίζουν την εμπορική τους ελευθερία και υπονομεύουν τα εμπορικά σήματα που ήδη χρησιμοποιούνται από αμερικανικές επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους. Επιπλέον, κατηγορούν την ΕΕ ότι επιβάλλει τους όρους της και σε τρίτες χώρες μέσω διμερών συμφωνιών, διευρύνοντας την επιρροή του ευρωπαϊκού μοντέλου προστασίας.
Η αμερικανική επιχειρηματολογία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το καθεστώς των ΠΟΠ δημιουργεί περιττά εμπόδια για τους παραγωγούς των ΗΠΑ, μειώνει τις επιλογές των καταναλωτών και θολώνει τη διαφάνεια στην αγορά, αφού επιτρέπει την προστασία όρων που ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση με ήδη καταχωρισμένα εμπορικά σήματα.
Η ΕΕ, από την πλευρά της, υπερασπίζεται το καθεστώς των γεωγραφικών ενδείξεων ως απαραίτητο μέσο προστασίας της πολιτιστικής και γαστρονομικής κληρονομιάς της, διασφαλίζοντας ποιότητα και αυθεντικότητα για τον καταναλωτή και οικονομικά οφέλη για τους τοπικούς παραγωγούς.
Η αντιπαράθεση αυτή εντείνεται όσο οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται νέα εμπορικά ανοίγματα και συμφωνίες. Το ερώτημα πλέον δεν είναι μόνο εμπορικό, αλλά βαθιά πολιτισμικό: Ποιος έχει το δικαίωμα να λέει τη λέξη “φέτα”; Και πόση «παρμεζάνα» αντέχει η παγκόσμια αγορά χωρίς την Ιταλία;