Η τελευταία ανάλυση της Eurostat αποτυπώνει μια σκληρή πραγματικότητα για την Ελλάδα και την Ιταλία. Σε αντίθεση με το γενικό ευρωπαϊκό κλίμα ανόδου, οι δύο χώρες είναι οι μοναδικές όπου το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε την περίοδο 2004–2024. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατέγραψε πτώση 5% και η Ιταλία 4%, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά σημείωσε αύξηση 22%. Η εικόνα αυτή αντανακλά τις βαθιές πληγές που άφησαν η κρίση χρέους, η λιτότητα και τα μνημόνια στην ελληνική οικονομία.

Η εικοσαετία χαρακτηρίστηκε από έντονες διακυμάνσεις. Από το 2004 έως το 2008 η πορεία ήταν ανοδική, όμως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008–2011 ανέκοψε κάθε πρόοδο. Ακολούθησε νέα πτώση το 2012–2013, πριν ξεκινήσει μια μακρά ανάκαμψη που διακόπηκε βίαια με την πανδημία του 2020. Παρά τις δυσκολίες, η ΕΕ συνολικά επέστρεψε σε τροχιά ανάπτυξης, με χώρες όπως η Ρουμανία (+134%), η Λιθουανία (+95%), η Πολωνία (+91%) και η Μάλτα (+90%) να πρωταγωνιστούν. Αντίθετα, Ισπανία, Αυστρία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο κινήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα.

Η Ελλάδα και η Ιταλία ξεχώρισαν ως οι μόνες αρνητικές εξαιρέσεις. Στην ελληνική περίπτωση, η συρρίκνωση του εισοδήματος συνδέεται άμεσα με την κρίση χρέους, τα σκληρά μέτρα λιτότητας και τη δραματική μείωση των αποδοχών. Η εικόνα αυτή, ωστόσο, αλλάζει αισθητά αν εξεταστεί η τελευταία εξαετία. Από το 2019 έως το 2024, το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων αυξήθηκε κατά 22,3%, με μοναδική εξαίρεση το 2020, όταν η πανδημία προκάλεσε καθολικό πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας.

Η κυβέρνηση ερμηνεύει τα στοιχεία ως ένδειξη ότι η ανάκαμψη της τελευταίας εξαετίας υπερκέρασε την άνοδο του κόστους ζωής, επιτρέποντας στα νοικοκυριά να βελτιώσουν σταδιακά το βιοτικό τους επίπεδο. Σε αντίθεση με την περίοδο του τρίτου μνημονίου, όπου η φορολογική πίεση είχε περιορίσει δραματικά το διαθέσιμο εισόδημα, η πρόσφατη πορεία δείχνει θετική δυναμική. Ενδεικτικά, το 2021 καταγράφηκε άλμα 9%, ενώ το 2023 η αύξηση έφτασε το 5%, παρά τις διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις.

Η Ιταλία, αν και μοιράζεται την αρνητική εικόνα της εικοσαετίας, δεν παρουσίασε την ίδια ένταση ανάκαμψης την τελευταία εξαετία. Η συνολική της πορεία αντικατοπτρίζει μια οικονομία με χρόνια προβλήματα: χαμηλή ανάπτυξη, υψηλό χρέος και διαρθρωτικές αδυναμίες. Αντίθετα, η Ελλάδα δείχνει να βρίσκεται σε καλύτερη τροχιά, αν και ξεκινώντας από χαμηλότερη βάση, η βελτίωση δεν έχει ακόμη αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες της προηγούμενης δεκαετίας.

Τα στοιχεία της Eurostat σκιαγραφούν μια μικτή εικόνα: βαθιά ζημιά σε βάθος εικοσαετίας, αλλά και εντυπωσιακή ανάταξη την τελευταία εξαετία. Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν η ανοδική πορεία μπορεί να παγιωθεί και να οδηγήσει σε ουσιαστική σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ή αν η χώρα θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπη με νέες ανατροπές.