Όταν μιλάνε τα στοιχεία, οι δηλώσεις των τοπικών αρχόντων περισσεύουν! Η έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα και αποτυπώνει τις κοινωνικές και οικονομικές τάσεις στις ελληνικές περιφέρειες, όχι μόνο θα πρέπει να αποτελέσει «οδηγό» για τα επόμενα βήματα, αλλά κυρίως να μας αφυπνίσει ΟΛΟΥΣ, ώστε να αντιληφθούμε σε ποιους τομείς υστερεί η περιοχή μας και να προχωρήσουμε άμεσα στη λήψη δραστικών μέτρων για ν’ αλλάξει, επιτέλους, αυτή η κατάσταση!
Πληθυσμιακή συρρίκνωση!
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ήπειρο είναι το «δημογραφικό»! Η περιοχή μας, δυστυχώς, όχι μόνο μειώνεται πληθυσμιακά, αλλά σήμερα είναι η γηραιότερη περιφέρεια της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον και την ανάπτυξή της. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η έκθεση «ο λόγος των ατόμων άνω των 65 ετών σε σχέση με τα άτομα μεταξύ 15 και 64 ετών είναι περίπου 46,5%, ο μεγαλύτερος στη χώρα. Η διαχρονική αύξηση του ποσοστού των ατόμων 65 και άνω είναι ιδιαίτερα εμφανής μετά το 2010, ενώ παράλληλα παρατηρούνται ιδιαίτερα μεγάλες μειώσεις στα ποσοστά των ατόμων νεότερης και παραγωγικής ηλικίας».
Η Περιφέρεια Ηπείρου, όπως τονίζεται, κατέγραψε πληθυσμιακή μείωση της τάξης του 7,7% από το 2010 έως και το 2022, που αποτελεί την έκτη κατά σειρά μεγαλύτερη μείωση ανάμεσα στις ελληνικές περιφέρειες.
Να αφυπνιστούν!
Βέβαια, τα στοιχεία της έκθεσης του ΙΟΒΕ δεν πέφτουν… σαν κεραυνός εν αιθρία! Πρόκειται για μια θλιβερή πραγματικότητα που ενώ όλοι την συζητούν, εντούτοις δεν λαμβάνονται πρωτοβουλίες για να μπει ένα φρένο. Και σ’ αυτό, μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι τοπικοί άρχοντες, που με το να προχωρούν μόνο σε διαπιστώσεις, νομίζουν ότι έτσι λύνεται το πρόβλημα! Τα χωριά μας έχουν ερημώσει, ο πρωτογενής τομέας εγκαταλείπεται, κίνητρα δεν υπάρχουν, πώς ακριβώς νομίζουμε ότι θα αντιστρέψουμε την κατάσταση; Οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δήμαρχοι και περιφερειάρχης) έχουν τον πρώτο λόγο, όμως εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι παραμένουν απλοί θεατές! Αυτοί θα πρέπει να αφυπνιστούν, να αναλάβουν δυναμικές πρωτοβουλίες και να πιέσουν την Πολιτεία για λήψη συγκεκριμένων μέτρων! Οι πολίτες περιμένουν πράξεις, χόρτασαν από λόγια και εκατέρωθεν φιλοφρονήσεις όταν επισκέπτονται την περιοχή μας κυβερνητικά στελέχη, τα οποία συνήθως εκθειάζουν την Ήπειρο για την φυσική ομορφιά, την ιστορία, τον πολιτισμό, ενώ ούτε λόγος για τα πολλά προβλήματα!
Δεν αρκούν!
Μπορεί τα τελευταία χρόνια να είναι γεγονός η άρση της γεωγραφικής απομόνωσης της Ηπείρου, λόγω των σύγχρονων αυτοκινητόδρομων (Εγνατία – Ιόνια), όμως ακόμη η περιοχή μας δεν έχει καταφέρει να βγει δυναμικά μπροστά και να διεκδικήσει μεγαλύτερο μερίδιο ανάπτυξης! Γίνονται κάποιες φιλότιμες προσπάθειες, κυρίως στο θέμα του τουρισμού, όμως αυτές δεν είναι ικανές για να εκτοξεύσουν την Ήπειρο και να την βάλουν δυναμικά στον τουριστικό «χάρτη» της χώρας. Οι ημέρες των εορτών (Χριστούγεννα – Πάσχα) και τα τριήμερα που η περιοχή βουλιάζει από επισκέπτες, δεν είναι ικανές για να θεωρηθεί ο τουρισμός ως το «βαρύ πυροβολικό» της Ηπείρου. Εξάλλου, αυτό αποτυπώνεται και από τα στοιχεία που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Ενδεικτικά, το 2022 η Ήπειρος υποδέχθηκε μόλις το 3% των επισκέψεων, με το μερίδιό της να είναι στο 2% επί του συνόλου των τουριστικών εισπράξεων, ενώ η μέση δαπάνη ήταν η χαμηλότερη μεταξύ των 13 Περιφερειών (έρευνα ΙΝΣΕΤΕ). Η έκθεση του ΙΟΒΕ ωστόσο δείχνει ότι οι διαθέσιμοι δείκτες γύρω από τις τουριστικές αφίξεις, τις διανυκτερεύσεις και την πληρότητα των καταλυμάτων καταδεικνύουν τα περιθώρια βελτίωσης του κλάδου σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες της χώρας.
ΑΕΠ – ανεργία
Στον τομέα της οικονομικής δραστηριότητας, η Ήπειρος βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος στην κατάταξη των περιφερειών όσο αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2021. Πιο συγκεκριμένα διαμορφώνονταν στα 12.200 ευρώ, όταν ο μέσος όρος της χώρας ήταν 17.000 ευρώ!
Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, το ποσοστό ανεργίας, την περίοδο 2008-2013 αυξήθηκε κατά 17,5 π.μ. και διαμορφώθηκε το 2013 οριακά κάτω από το εθνικό ποσοστό. Το 2022 περιορίστηκε κατά 14,1 π.μ. (πέμπτη ισχυρότερη μείωση), και διαμορφώθηκε σε επίπεδο πάνω από το εθνικό ποσοστό. Στην περιφέρεια το μέσο ποσοστό ανεργίας την περίοδο 1999-2022 στα άτομα με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 0-2) διαμορφώνεται σε 11,8%, στα άτομα με μέσο επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 3-4) σε 19,0% και στα άτομα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 5-8) σε 12,0%.
Παρότι το κατά κεφαλή διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ήπειρο κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τον εθνικό μέσο όρο, τουλάχιστον η περιφέρεια σημειώνει εν γένει ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις στον τομέα της κοινωνικής ένταξης και της πρόσβασης σε κοινωνικές υπηρεσίες. Ειδικότερα, στην Ήπειρο καταγράφεται το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ο τρίτος χαμηλότερος δείκτης εισοδηματικής ανισότητας, αλλά και το δεύτερο χαμηλότερο χάσμα απασχόλησης των φύλων μεταξύ των περιφερειών μετά την Αττική, παρά το γεγονός ότι η Ήπειρος αποτελεί την γηραιότερη ελληνική περιφέρεια.
Και θετικά σημεία…
Είναι παρήγορο βέβαια ότι το ΙΟΒΕ διαβλέπει μια αναπτυξιακή δυναμική στην οικονομική δραστηριότητα. Ενδεικτικά, κατά την περίοδο 2017-2019 αναπτυσσόταν με ρυθμό μεγέθυνσης υψηλότερο του συνόλου της χώρας, ενώ και το 2021 κατόρθωσε να ανακτήσει το προ πανδημίας επίπεδο του ΑΕΠ της. Επιπλέον, στο διμερές εμπόριο, η περιφέρεια εμφανίζει ένα θετικό ισοζύγιο αγαθών το 2021, καθώς και έναν υψηλό ρυθμό μεταβολής των εξαγωγών αγαθών το διάστημα 2017-2021.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι εμφανίζει επίδοση υψηλότερη του μέσου όρου των περιφερειών σε τομείς της επιχειρηματικότητας, όπως αποτυπώνονται σε μια σειρά επιλεγμένων μεταβλητών που αφορούν το επιχειρηματικό οικοσύστημα και την ανταγωνιστικότητα. Επίσης, η περιφέρεια Ηπείρου εμφανίζει επίδοση υψηλότερη του μέσου όρου των περιφερειών και σε τομείς του χρηματοπιστωτικού συστήματος, στη βάση επιλεγμένων μεταβλητών για την πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα, τις καταθέσεις και τη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα. Ενδεικτικά, στην Ήπειρο το 2022 εμφανίζονται ο δεύτερος υψηλότερος λόγος καταθέσεων προς ΑΕΠ και τέταρτος υψηλότερος λόγος ροών επιχειρηματικών δανείων προς το ΑΕΠ.
ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ