Μια ακόμη θλιβερή πρωτιά καταγράφει η χώρα μας, που παρουσιάζει σχεδόν διπλάσια αναλογία πρόωρων θανάτων αποδιδόμενων σε ατμοσφαιρικούς ρύπους, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στην πόλη των Ιωαννίνων έχουν καταγραφεί οι τοπικά μέγιστες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων (PM2,5), φτάνοντας τα 350 mg/m3, την ώρα που στην Αττική καταγράφονται από 250-300mg/m3.
Αυτό τουλάχιστον αποτυπώνεται σε δημοσίευμα της «Καθημερινής», που επικαλείται στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και της ΠΑΝελλΑδιΚής υποδομής για τη μΕλέτη της ατμοσφαιρικής σύστασης και κλΙματικής Αλλαγής (ΠΑΝΑΚΕΙΑ).
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, 16.440 πρόωροι θάνατοι στην Ελλάδα (το έτος 2016) αποδίδονται στην έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις τριών βασικών ρύπων: των αιωρούμενων σωματιδίων με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μικρών του μέτρου (ΡΜ2,5, πρακτικά μικρότερη διάμετρος από μια τρίχα), του διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) και του όζοντος (Ο3).
Τα PM2,5 προκάλεσαν 12.500 πρόωρους θανάτους, αναλογία 1,196 ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 0,73. Οι συγκεντρώσεις ΝΟ2 προκάλεσαν 2.900 θανάτους, αναλογία 0,26, έναντι 0,13 στην Ε.Ε. Το όζον 640 θανάτους, 0,06 στους 1.000 κατοίκους, ενώ στην Ε.Ε. 0,027.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, στην τελευταία έκθεσή του (2019) δίνει μια αρνητική πρωτιά στην Ελλάδα: το 5,4% του πληθυσμού της κατοικεί σε περιοχές όπου παρουσιάζονται υπερβάσεις και των τριών προαναφερόμενων ρύπων (ακολουθεί η Ιταλία, με 3,3% του πληθυσμού της).
Σε ό,τι αφορά τα αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM2,5), από τις 10 Δεκεμβρίου και έως τις 10 Φεβρουαρίου πραγματοποιείται η χειμερινή εκστρατεία μετρήσεων της ΠΑΝΑΚΕΙΑ, στην οποία συμμετέχουν πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα.
«Στο λεκανοπέδιο βρήκαμε τοπικά μέγιστες συγκεντρώσεις ύψους 250-300 μg/m3 αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ2,5. Οι μέσες τιμές κυμαίνονται μεταξύ 40-60 μg/m3 και τα Σαββατοκύριακα φθάνουν τα 100.
Σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα οι μέγιστες τιμές φθάνουν τα 200 μg/m3, ενώ στα Γιάννενα απογειώνονται στα 350, δημιουργώντας μια ανυπόφορη κατάσταση», αναφέρει στην «Κ» ο καθηγητής στο ΕΜΠ Αλέξανδρος Παπαγιάννης. Και όλα αυτά την ώρα που, η Ε.Ε. έχει θέσει ως στόχο οι συγκεντρώσεις των PM2,5 να μην ξεπερνούν κατά μέσον όρο τα 25 μg/m3 σε ετήσια βάση.
Οι μετρήσεις της ΠΑΝΑΚΕΙΑ γίνονται με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, καταγράφοντας τα ΡΜ10, τα μικρότερα ΡΜ2,5 και τα μικροσκοπικά υπέρλεπτα ΡΜ1, που όμως είναι και τα πιο επικίνδυνα, καθώς όσο πιο μικρά είναι τα σωματίδια τόσο πιο βαθιά μπορούν να εισχωρήσουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
«Σε πολλές πόλεις, κυρίως της περιφέρειας, η προέλευση των μικροσωματιδίων είναι κυρίως από καύση βιομάζας, βασικά ξυλείας. Στην Αθήνα, τα Σαββατοκύριακα ξεπερνάει το 60%. Οι συνέπειες για τη δημόσια υγεία είναι άμεσες.
Τα σωματίδια, ειδικά τα ΡΜ2,5 και ΡΜ1, προκαλούν οξείδωση των κυττάρων και συνδέονται με καρκινογενέσεις», αναφέρει το δημοσίευμα.