Η γεωπολιτική σκακιέρα στη Μέση Ανατολή κινείται ταχύτατα προς μια επικίνδυνη κλιμάκωση, καθώς ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν έτοιμες να εμπλακούν πιο άμεσα σε ενδεχόμενη σύγκρουση με το Ιράν, στηρίζοντας το Ισραήλ που δυσκολεύεται να επιβάλει τη στρατιωτική του κυριαρχία.
Μετακινήσεις αμερικανικών και βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων προκαλούν έντονη ανησυχία. Πάνω από 24 ιπτάμενα τάνκερ KC-135R έχουν λάβει εντολή να κατευθυνθούν στην περιοχή πέριξ του Ιράν, προκειμένου να υποστηρίξουν ευρείας κλίμακας αεροπορικές επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, δύο αμερικανικά αεροπλανοφόρα, το USS Nimitz και το USS Carl Vinson, καθώς και το βρετανικό HMS Prince of Wales, πλέουν προς τη Μέση Ανατολή, με πιθανή αποστολή συμμετοχής σε πολεμικές επιχειρήσεις σε δεύτερο χρόνο. Παρότι δεν αναμένεται να εισέλθουν εντός του Περσικού Κόλπου για λόγους ασφαλείας, η παρουσία τους από μόνη της λειτουργεί ως ισχυρότατο μήνυμα αποτροπής – ή απειλής.
Το Ισραήλ, αν και διαθέτει μία από τις πιο προηγμένες και έμπειρες πολεμικές αεροπορίες παγκοσμίως, φαίνεται να δυσκολεύεται να επιτύχει τους στρατηγικούς του στόχους απέναντι στο Ιράν. Παρά την τεράστια τεχνολογική ανισότητα – με την Ισραηλινή Αεροπορία να λειτουργεί σε επίπεδο 2025 και την Ιρανική να βασίζεται σε πλατφόρμες περασμένων δεκαετιών – η Τεχεράνη δεν υποκύπτει.
Η διαφορά με συγκρούσεις σε χώρες όπως η Υεμένη ή ο Λίβανος είναι προφανής: Το Ιράν είναι ένα πολυπληθές και γεωγραφικά εκτεταμένο κράτος, με αξιοσημείωτους στρατηγικούς πόρους και βαθιά αναπτυγμένο δίκτυο αντίστασης.
Μπροστά στην απομόνωση και τις πολυετείς κυρώσεις, η Τεχεράνη έκανε μία στρατηγική επιλογή: επένδυσε σε όπλα που μπορεί να κατασκευάσει εγχώρια ή να αποκτήσει από συμμάχους με παρόμοια προβλήματα – όπως η Βόρεια Κορέα. Το αποτέλεσμα ήταν η ενίσχυση του βαλλιστικού της οπλοστασίου, το οποίο έχει καταφέρει να διαπεράσει ακόμη και τις πιο προηγμένες αντιπυραυλικές άμυνες της περιοχής, μεταξύ αυτών και του ισραηλινού συστήματος Iron Dome.
Η στρατιωτική φθορά του Ισραήλ ίσως να είναι ελάχιστη μέχρι στιγμής, όμως η πολιτική φθορά ενδέχεται να αυξηθεί. Αν συνεχιστούν οι επιθέσεις σε ισραηλινές πόλεις με εικόνες απόλυτης καταστροφής, η κυβέρνηση Νετανιάχου ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρή εσωτερική κρίση.
Ανοιχτό το ενδεχόμενο εμπλοκής ΗΠΑ και Βρετανίας κατά του Ιράν – Ποιοι είναι οι πιθανοί σωτήρες της Τεχεράνης;
Η πολιτική επιβίωση του Ισραηλινού Πρωθυπουργού φαίνεται να συνδέεται στενά με την κλιμάκωση της έντασης με το Ιράν. Η σύγκρουση ενδεχομένως λειτουργεί ως αντιπερισπασμός από τις σοβαρές δικαστικές περιπέτειες που αντιμετωπίζει, ενώ η επιθυμία του να ανατρέψει το καθεστώς της Τεχεράνης αποτελεί εδώ και χρόνια σταθερή πολιτική του γραμμή. Σε αυτό το πλαίσιο, η στήριξη από τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν στενό του πολιτικό σύμμαχο, ίσως αποδειχθεί καθοριστική – τόσο στρατιωτικά όσο και διπλωματικά.
Αν τελικά η τριμερής συμμαχία ΗΠΑ–Βρετανίας–Ισραήλ προβεί σε στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράν, το ερώτημα παραμένει: ποιοι θα σταθούν στο πλευρό της Τεχεράνης;
Η Ρωσία, παρά τη στενή συνεργασία με το Ιράν σε περιφερειακό επίπεδο, πιθανότατα δεν θα εμπλακεί άμεσα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξαντλεί τους πόρους και την προσοχή της Μόσχας, ενώ και η προοπτική ενός πυρηνικού Ιράν δεν εξυπηρετεί τα ρωσικά συμφέροντα.
Αντίθετα, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Πακιστάν φαίνονται πιο πρόθυμες να στηρίξουν την Τεχεράνη – έστω και έμμεσα. Πρόκειται για χώρες με κοινές εμπειρίες αποικιοκρατίας ή εξωτερικών πιέσεων, και ισχυρά κίνητρα να υπονομεύσουν την παγκόσμια ηγεμονία της Δύσης. Επιπλέον, διατηρούν σημαντικά συμφέροντα στους φυσικούς πόρους του Ιράν.
Η πρόσφατη προσέγγιση μεταξύ Πακιστάν και Ταλιμπανικού Αφγανιστάν ενδεχομένως να παρέχει στην Τεχεράνη πολύτιμη χερσαία υποστήριξη – κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες.